Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής: 8 tips για υγεία και ευεξία
Οι ταχύτατοι καθημερινοί ρυθμοί, το άγχος, το στρες και ο ελάχιστος ελεύθερος χρόνος έχουν επηρεάσει πολύ τις διατροφικές συνήθειες των ενηλίκων, αλλά και των παιδιών όλων των ηλικιών.
Τα αυξημένα και επιβαρυμένα ωράρια εργασίας και ο συνδυασμός υψηλής επαγγελματικής προσπάθειας και χαμηλής ικανοποίησης έχουν οδηγήσει σε μια σύγχρονη μάστιγα, το σύνδρομο «burnout» ή αλλιώς σύνδρομο εργασιακής εξουθένωσης. Το σύνδρομο αυτό επηρεάζει κυρίως τους επαγγελματίες, που αναπτύσσουν σχέση φροντίδας και υπευθυνότητας με άλλα άτομα και χαρακτηρίζεται από μια κατάσταση σωματικής, συναισθηματικής και πνευματικής εξάντλησης.
«Είναι αποδεδειγμένο ότι, όσοι πάσχουν από το σύνδρομο «burnout», έχουν 36% αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής νόσου. Επίσης, όπως είναι λογικό, η κούραση στον χώρο εργασίας μπορεί να οδηγήσει σε τραγικές καταστάσεις, λόγω του αυξημένου κινδύνου για ατυχήματα, τραυματισμούς και προβλήματα υγείας», μας εξηγεί η Ανατολή Παταρίδου, χειρουργός ωτορινολαρυγγολόγος κεφαλής και τραχήλου, παιδο-ΩΡΛ, επιστημονική συνεργάτης του νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ-ΜΗΤΕΡΑ (www.pataridou.gr).
«Μάλιστα το στρες, που δημιουργείται λόγω της ανάγκης μας να μην αφήσουμε εκκρεμότητες, μας έχει οδηγήσει στο σημείο να αγνοούμε ακόμη και το φαγητό μας, όπως το κολατσιό κατά την διάρκεια του διαλείμματος στην δουλειά, που πέρα από ένα γεμάτο στομάχι, μας χαρίζει και ένα πιο καθαρό μυαλό. Σε ακόμη χειρότερες περιπτώσεις, δεν είναι λίγοι πλέον εκείνοι που τρώνε μόνο ένα γεύμα την ημέρα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να κάμπτεται η ψυχολογία μας και έτσι οδηγούμαστε στον εύκολο δρόμο του γρήγορου φαγητού και των συμπληρωμάτων διατροφής. Ο καθένας μας θα επιθυμούσε ευεξία και ζωντάνια, πράγμα που θα τόνωνε την αυτοπεποίθησή του, αλλά αναρωτήθηκε άραγε κανείς αν αυτό το μονοπάτι είναι τόσο ακίνδυνο όσο φαίνεται;».
Η κακή διατροφή δεν επηρεάζει μόνο τους ενήλικες, αλλά και τα παιδιά. Η πρόχειρη διατροφή μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα σωματικής ανάπτυξης, συγκέντρωσης στο σχολείο, αλλά και να επηρεάσει την κοινωνικότητα και κατά συνέπεια τον χαρακτήρα τους.
Η σωστή διατροφή είναι απαραίτητη καθ’όλη τη διάρκεια της ζωής μας και ο σωστός συνδυασμός της με την άθληση συμβάλλει στην καλή σωματική και ψυχολογική υγεία του ατόμου. Ο συνδυασμός των δύο βοηθά στην μείωση του κινδύνου πρόωρου θανάτου από καρδιακά νοσήματα, προσβολής από διαβήτη και υπέρταση, ρίχνει την υψηλή πίεση, βοηθά στον έλεγχο του σωματικού βάρους, συμβάλλει στον έλεγχο του άγχους και της κατάθλιψης και προάγει την ψυχική ευεξία.
Πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι στην Ελλάδα το 53,7% των ενηλίκων (πάνω από 20 ετών) είναι υπέρβαρο και το 20,1% παχύσαρκο. Αντίστοιχα για τα παιδιά (10-18 ετών), το 41% των αγοριών και το 24% των κοριτσιών είναι υπέρβαρα.
Η κα Παταρίδου λέει: «Τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών αποδεικνύουν περίτρανα ότι η αντικατάσταση της Μεσογειακής διατροφής - που έχουμε την τύχη να την έχουμε στο πιάτο μας τόσο εύκολα - με το γρήγορο και πρόχειρο φαγητό, καθώς και η έλλειψη άσκησης επιβαρύνουν ιδιαίτερα την υγεία μας και αυξάνουν το κίνδυνο καρδιακών και άλλων παθήσεων.
Μοιάζει οξύμωρο πώς σε μια εποχή, η οποία χαρακτηρίζεται από υπερπληθώρα αγαθών, μπορεί, τελικά, ο άνθρωπος να υποσιτίζεται».
Η σημασία των θρεπτικών συστατικών
Τα θρεπτικά συστατικά, που λαμβάνουμε από τις τροφές, έχουν τεράστια σημασία, καθώς μας παρέχουν την ενέργεια που έχουμε ανάγκη για να καλύψουμε τις ανάγκες τις καθημερινότητας, δημιουργούν και διορθώνουν τους ιστούς και ρυθμίζουν τις μεταβολικές λειτουργίες του σώματος. Τα πιο σημαντικά θρεπτικά συστατικά είναι οι υδατάνθρακες, τα λίπη, οι πρωτεΐνες και οι βιταμίνες. Η υγιεινή διατροφή πρέπει να περιέχει μεγάλη ποικιλία τροφίμων χαμηλά σε λίπη, υψηλή κατανάλωση προϊόντων ολικής άλεσης, οσπρίων, φρούτων και λαχανικών, μειωμένη κατανάλωση ζάχαρης, αλατιού και επαρκείς ποσότητες σε ασβέστιο, σίδηρο και βιταμίνη C.
Φυσιολογικά ο οργανισμός διαθέτει ολόκληρο αμυντικό σύστημα, που περιλαμβάνει αντιοξειδωτικά ένζυμα και μικρές αντιοξειδωτικές ενώσεις, που βρίσκονται στο αίμα και στα κυτταρικά υγρά, προκειμένου να προστατευθεί από τις ελεύθερες ρίζες. Τα αντιοξειδωτικά είναι ουσίες, οι οποίες δρουν ενάντια στην οξείδωση, την αλληλεπίδραση που έχει, δηλαδή, το οξυγόνο με άλλες ουσίες, μία αντίδραση μέσω της οποίας δημιουργούνται οι ελεύθερες ρίζες.
Το ανθρώπινο αίμα παράγει φυσικά ελεύθερες ρίζες και αντιοξειδωτικά, για να αντισταθμίσει τις επιβλαβείς επιπτώσεις τους.
Όπως ξεκαθαρίζει η ειδικός: «Το μήνυμα, λοιπόν, για τον σύγχρονο άνθρωπο είναι να αντιληφθεί έγκαιρα τη σημασία του εμπλουτισμού της διατροφής του με τροφές πλούσιες σε αντιοξειδωτικές ουσίες, προκειμένου να διασφαλίσει την υγεία και τη ζωτικότητά του. Αυτό είναι κάτι, το οποίο αποκτάει ακόμη μεγαλύτερη σημασία, αν σκεφτεί κανείς τη σημαντική αύξηση των νοσημάτων, όπως η αλλεργική ρινίτιδα, η ιγμορίτιδα, οι ρινικοί πολύποδες, το άσθμα, με όλες τις γενικότερες επιπτώσεις στην υγεία των παιδιών και των ενηλίκων, καθώς και προβλημάτων του πεπτικού συστήματος, όπως η παλινδρόμηση».
Τρόφιμα, που είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες, είναι κατά κύριο λόγο τα φρούτα και τα λαχανικά. Είναι ευρέως γνωστό, εξάλλου, ότι για να διατηρήσουμε το καλύτερο δυνατό επίπεδο υγείας, πέρα από την ιδιαίτερη σημασία που πρέπει να δώσουμε στην διατροφή μας, πρέπει να αντιληφθούμε τις επιπτώσεις της καθιστικής ζωής στην καθημερινότητά μας. Η άσκηση μας βοηθάει να διατηρήσουμε ένα υγιές σωματικό βάρος και να αποκτήσουμε αυτοπεποίθηση. Πλέον στις μέρες μας οι επιλογές άσκησης είναι πολλές, οπότε δεν υπάρχει καμία δικαιολογία.
«Το μυστικό της ευεξίας δεν είναι κανένα άλλο, πέρα από τον συνδυασμό σωστής διατροφής και άσκησης. Σίγουρα όλοι μπορούμε να «ξεκλέψουμε» μισή ώρα την ημέρα και ακολουθώντας μερικές απλές συμβουλές θα δούμε σημαντικά αποτελέσματα στην σωματική και στην ψυχική μας υγεία», επισημαίνει η κα Παταρίδου.
Χρήσιμα tips
• Ισορροπημένη διατροφή δεν σημαίνει απαραίτητα στερήσεις και απαγορεύσεις. Η ποικιλία των τροφών είναι αυτή που χαρακτηρίζει την σωστή διατροφή.
• Μην παραλείπετε το πρωινό σας.
• Τρώτε τακτικά γεύματα, περίπου ανά 4 ώρες.
• Φροντίσετε να ενυδατώνεστε συχνά. Πέρα από το νερό, άλλες πηγές ενυδάτωσης είναι το γάλα, οι χυμοί και τα φρούτα.
• Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι πολύ σημαντικά σε μια ισορροπημένη διατροφή.
• Τα όσπρια και τα ψάρια είναι απαραίτητα κατά τη διάρκεια της εβδομάδας.
• Προτιμήστε τα δημητριακά ολικής άλεσης.
• Καταναλώνετε ελαιόλαδο ως κύριο έλαιο και πάντοτε με μέτρο.
Οι ταχύτατοι καθημερινοί ρυθμοί, το άγχος, το στρες και ο ελάχιστος ελεύθερος χρόνος έχουν επηρεάσει πολύ τις διατροφικές συνήθειες των ενηλίκων, αλλά και των παιδιών όλων των ηλικιών.
Τα αυξημένα και επιβαρυμένα ωράρια εργασίας και ο συνδυασμός υψηλής επαγγελματικής προσπάθειας και χαμηλής ικανοποίησης έχουν οδηγήσει σε μια σύγχρονη μάστιγα, το σύνδρομο «burnout» ή αλλιώς σύνδρομο εργασιακής εξουθένωσης. Το σύνδρομο αυτό επηρεάζει κυρίως τους επαγγελματίες, που αναπτύσσουν σχέση φροντίδας και υπευθυνότητας με άλλα άτομα και χαρακτηρίζεται από μια κατάσταση σωματικής, συναισθηματικής και πνευματικής εξάντλησης.
«Είναι αποδεδειγμένο ότι, όσοι πάσχουν από το σύνδρομο «burnout», έχουν 36% αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρδιακής νόσου. Επίσης, όπως είναι λογικό, η κούραση στον χώρο εργασίας μπορεί να οδηγήσει σε τραγικές καταστάσεις, λόγω του αυξημένου κινδύνου για ατυχήματα, τραυματισμούς και προβλήματα υγείας», μας εξηγεί η Ανατολή Παταρίδου, χειρουργός ωτορινολαρυγγολόγος κεφαλής και τραχήλου, παιδο-ΩΡΛ, επιστημονική συνεργάτης του νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ-ΜΗΤΕΡΑ (www.pataridou.gr).
«Μάλιστα το στρες, που δημιουργείται λόγω της ανάγκης μας να μην αφήσουμε εκκρεμότητες, μας έχει οδηγήσει στο σημείο να αγνοούμε ακόμη και το φαγητό μας, όπως το κολατσιό κατά την διάρκεια του διαλείμματος στην δουλειά, που πέρα από ένα γεμάτο στομάχι, μας χαρίζει και ένα πιο καθαρό μυαλό. Σε ακόμη χειρότερες περιπτώσεις, δεν είναι λίγοι πλέον εκείνοι που τρώνε μόνο ένα γεύμα την ημέρα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να κάμπτεται η ψυχολογία μας και έτσι οδηγούμαστε στον εύκολο δρόμο του γρήγορου φαγητού και των συμπληρωμάτων διατροφής. Ο καθένας μας θα επιθυμούσε ευεξία και ζωντάνια, πράγμα που θα τόνωνε την αυτοπεποίθησή του, αλλά αναρωτήθηκε άραγε κανείς αν αυτό το μονοπάτι είναι τόσο ακίνδυνο όσο φαίνεται;».
Η κακή διατροφή δεν επηρεάζει μόνο τους ενήλικες, αλλά και τα παιδιά. Η πρόχειρη διατροφή μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα σωματικής ανάπτυξης, συγκέντρωσης στο σχολείο, αλλά και να επηρεάσει την κοινωνικότητα και κατά συνέπεια τον χαρακτήρα τους.
Η σωστή διατροφή είναι απαραίτητη καθ’όλη τη διάρκεια της ζωής μας και ο σωστός συνδυασμός της με την άθληση συμβάλλει στην καλή σωματική και ψυχολογική υγεία του ατόμου. Ο συνδυασμός των δύο βοηθά στην μείωση του κινδύνου πρόωρου θανάτου από καρδιακά νοσήματα, προσβολής από διαβήτη και υπέρταση, ρίχνει την υψηλή πίεση, βοηθά στον έλεγχο του σωματικού βάρους, συμβάλλει στον έλεγχο του άγχους και της κατάθλιψης και προάγει την ψυχική ευεξία.
Πρόσφατες έρευνες έχουν δείξει ότι στην Ελλάδα το 53,7% των ενηλίκων (πάνω από 20 ετών) είναι υπέρβαρο και το 20,1% παχύσαρκο. Αντίστοιχα για τα παιδιά (10-18 ετών), το 41% των αγοριών και το 24% των κοριτσιών είναι υπέρβαρα.
Η κα Παταρίδου λέει: «Τα αποτελέσματα αυτών των ερευνών αποδεικνύουν περίτρανα ότι η αντικατάσταση της Μεσογειακής διατροφής - που έχουμε την τύχη να την έχουμε στο πιάτο μας τόσο εύκολα - με το γρήγορο και πρόχειρο φαγητό, καθώς και η έλλειψη άσκησης επιβαρύνουν ιδιαίτερα την υγεία μας και αυξάνουν το κίνδυνο καρδιακών και άλλων παθήσεων.
Μοιάζει οξύμωρο πώς σε μια εποχή, η οποία χαρακτηρίζεται από υπερπληθώρα αγαθών, μπορεί, τελικά, ο άνθρωπος να υποσιτίζεται».
Η σημασία των θρεπτικών συστατικών
Τα θρεπτικά συστατικά, που λαμβάνουμε από τις τροφές, έχουν τεράστια σημασία, καθώς μας παρέχουν την ενέργεια που έχουμε ανάγκη για να καλύψουμε τις ανάγκες τις καθημερινότητας, δημιουργούν και διορθώνουν τους ιστούς και ρυθμίζουν τις μεταβολικές λειτουργίες του σώματος. Τα πιο σημαντικά θρεπτικά συστατικά είναι οι υδατάνθρακες, τα λίπη, οι πρωτεΐνες και οι βιταμίνες. Η υγιεινή διατροφή πρέπει να περιέχει μεγάλη ποικιλία τροφίμων χαμηλά σε λίπη, υψηλή κατανάλωση προϊόντων ολικής άλεσης, οσπρίων, φρούτων και λαχανικών, μειωμένη κατανάλωση ζάχαρης, αλατιού και επαρκείς ποσότητες σε ασβέστιο, σίδηρο και βιταμίνη C.
Φυσιολογικά ο οργανισμός διαθέτει ολόκληρο αμυντικό σύστημα, που περιλαμβάνει αντιοξειδωτικά ένζυμα και μικρές αντιοξειδωτικές ενώσεις, που βρίσκονται στο αίμα και στα κυτταρικά υγρά, προκειμένου να προστατευθεί από τις ελεύθερες ρίζες. Τα αντιοξειδωτικά είναι ουσίες, οι οποίες δρουν ενάντια στην οξείδωση, την αλληλεπίδραση που έχει, δηλαδή, το οξυγόνο με άλλες ουσίες, μία αντίδραση μέσω της οποίας δημιουργούνται οι ελεύθερες ρίζες.
Το ανθρώπινο αίμα παράγει φυσικά ελεύθερες ρίζες και αντιοξειδωτικά, για να αντισταθμίσει τις επιβλαβείς επιπτώσεις τους.
Όπως ξεκαθαρίζει η ειδικός: «Το μήνυμα, λοιπόν, για τον σύγχρονο άνθρωπο είναι να αντιληφθεί έγκαιρα τη σημασία του εμπλουτισμού της διατροφής του με τροφές πλούσιες σε αντιοξειδωτικές ουσίες, προκειμένου να διασφαλίσει την υγεία και τη ζωτικότητά του. Αυτό είναι κάτι, το οποίο αποκτάει ακόμη μεγαλύτερη σημασία, αν σκεφτεί κανείς τη σημαντική αύξηση των νοσημάτων, όπως η αλλεργική ρινίτιδα, η ιγμορίτιδα, οι ρινικοί πολύποδες, το άσθμα, με όλες τις γενικότερες επιπτώσεις στην υγεία των παιδιών και των ενηλίκων, καθώς και προβλημάτων του πεπτικού συστήματος, όπως η παλινδρόμηση».
Τρόφιμα, που είναι πλούσια σε αντιοξειδωτικές ουσίες, είναι κατά κύριο λόγο τα φρούτα και τα λαχανικά. Είναι ευρέως γνωστό, εξάλλου, ότι για να διατηρήσουμε το καλύτερο δυνατό επίπεδο υγείας, πέρα από την ιδιαίτερη σημασία που πρέπει να δώσουμε στην διατροφή μας, πρέπει να αντιληφθούμε τις επιπτώσεις της καθιστικής ζωής στην καθημερινότητά μας. Η άσκηση μας βοηθάει να διατηρήσουμε ένα υγιές σωματικό βάρος και να αποκτήσουμε αυτοπεποίθηση. Πλέον στις μέρες μας οι επιλογές άσκησης είναι πολλές, οπότε δεν υπάρχει καμία δικαιολογία.
«Το μυστικό της ευεξίας δεν είναι κανένα άλλο, πέρα από τον συνδυασμό σωστής διατροφής και άσκησης. Σίγουρα όλοι μπορούμε να «ξεκλέψουμε» μισή ώρα την ημέρα και ακολουθώντας μερικές απλές συμβουλές θα δούμε σημαντικά αποτελέσματα στην σωματική και στην ψυχική μας υγεία», επισημαίνει η κα Παταρίδου.
Χρήσιμα tips
• Ισορροπημένη διατροφή δεν σημαίνει απαραίτητα στερήσεις και απαγορεύσεις. Η ποικιλία των τροφών είναι αυτή που χαρακτηρίζει την σωστή διατροφή.
• Μην παραλείπετε το πρωινό σας.
• Τρώτε τακτικά γεύματα, περίπου ανά 4 ώρες.
• Φροντίσετε να ενυδατώνεστε συχνά. Πέρα από το νερό, άλλες πηγές ενυδάτωσης είναι το γάλα, οι χυμοί και τα φρούτα.
• Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι πολύ σημαντικά σε μια ισορροπημένη διατροφή.
• Τα όσπρια και τα ψάρια είναι απαραίτητα κατά τη διάρκεια της εβδομάδας.
• Προτιμήστε τα δημητριακά ολικής άλεσης.
• Καταναλώνετε ελαιόλαδο ως κύριο έλαιο και πάντοτε με μέτρο.